Hoe heerlijk Parijs ook is, soms wil je even weg van de grote stad. Ga dan naar het dorpje Montfort l’Amaury aan de rand van het bos van Rambouillet, een uurtje buiten de stad, en wandel naar boven, naar het huis ‘Le Belvédère waar de componist Maurice Ravel vanaf 1920 tot zijn dood in 1937 woonde.
Het is een volmaakt museumpje, alles is er nog net alsof hij zo meteen terugkomt van een dagje Parijs: zijn ordelijke kamertjes, zijn speeldozen van hout en porselein, zijn boeken, zijn muziekkamer. En als je dan tegen de ouderwetse, dus strenge dame die je heeft opengedaan, laat blijken dat je weet dat Ravel, die altijd rookte, verslaafd was aan het merk Caporal, dan mag je vast wel even op zijn mooie vleugel spelen. Boven die vleugel hangt een pastel-portret van een vrouw. Maar wat voor een! Trots, mooi, donkere ogen, sterke wenkbrauwen, zij moet wel een enorme persoonlijkheid zijn geweest. ‘Ze zou liever met haar vrienden in de hel zijn, dan alleen in de hemel’ zei Ravel over zijn moeder. Zij was een Baskische, hij was geboren in Cibourne, tegen de Spaanse grens aan. ‘Mijn moeder wiegde mij in slaap met Baskische en Spaanse kinderliedjes. ‘In een eerdere column schreef ik over Debussy’s Spaanse muziek, maar dat verplicht om zijn enkele jaren jongere tijdgenoot en mede-vernieuwer van de muziek (‘Debussy schreef een nieuwe grammatica, Ravel breidde de woordenschat uit’) ook in hetzelfde zuidelijke licht te plaatsen. Ik laat nu die Boléro even voor wat zij is (een kapot gespeelde grap), maar luister eens naar de Rapsodie espagnole, naar de liederen Don Quichote, natuurlijk naar de Habanera (bij voorkeur de zetting voor cello en piano!) en wie de kans krijgt de opera ‘met een knipoog’ L’Heure Espagnole te zien, moet dat niet laten gaan: ons beeld van Spanje, bijna als cabaret.
Ja, een tovenaar was hij. ‘In al zijn muziek roept Ravel een paradijstuin op, de gouden jaren van een jeugd die voorgoed voorbij is. Dat is misschien wel, wat zich tot ontroering omvormt, het besef van een andere, gelukkiger wereld van kleine vreugden, van een fontein, van een kwetterende vogel in de ochtend!’